#1JTS When Matzoh Bakers and Tallis Weaves Went Out on Strike: The Jewish Workers' Movement in Russia JTS Series "Six Days Shall You Labor": Perspectives on Work in Jewish Text and Tradition" David E. Fishman Professor of Jewish History Jewish Theological Seminary of Americal December 6, 2021#2House in Vilna Where the Bund Was Founded (at a secret meeting in the attic) in 1897#3Pale of Jewish Settlement in Russia BALTIC SEA Helsingfors LIVLAND KURLAND Riga PSKOV St. Petersburg Shavli Rokishki KOVNO VITEBSK Kovno Vitebsk GERMAN EMPIRE SUWALKI SMOLENSK Vilna VILNA Ivye MINSK Orsha⚫ Grodno Minsk PLOCK KINGDOM OF POLAND LOMZA Bialystok Korelichi GRODNO Shklov Baranovichi KALISZ Warsaw Briansk Kopy! Slutsk ◆ Mogilev MOGILEV Kamenets-Litovsk Rod WARSAW SIEDLCE Bobruisk Kobrin Zastavye Lenin PIOTRKO Brest • Gomel • OREL RADOM Lubomly Litovsk Pinsk Luninets Kielce Lublin KIELCE Kamen Kashirsky PALE OF JEWISH SETTLEMENT LUBLIN Vistula Lutsk Rovno Novograd Volynsky VOLHYNIA ⚫ Cracow Lemberg GALICIA Brody AUSTRIA- Priester Kamenets- Podolsk . HUNGARY Czemowitz BUKOVINA KURSK CHERNIGOV Fastov Zhitomir Kiev Berdichev POLTAVA KIEV Vinnitsa . Zhvanets Lipkany PODOLIA Aleksandriia KHARKOV Elizavetgrad, Ekaterinoslav EKATERINOSLAV lasi Orgeev KHERSON Dubossary Tiraspol Nikolaev Kishinev Melitopol MOLDAVIA Kherson Odessa TAURIDA Akkerman BESSARABIA Sea of Azov ROMANIA Area of Russian Empire to which the majority of Russian Jews were confined Line of division between the Kingdom of Poland and the Russian Empire The Pale of Jewish Settlement and the Kingdom of Poland BLACK SEA#4Jewish Shoe-Maker#5Jewish Blacksmiths#6Jewish Seamstresses in Lithuania, 1910. 19 O Q C °#7Jewish Tanners (leather workers) in Warsaw#8Arkady (Aaron) Kremer, father of the Bund, and his booklet "On Agitation" (1895) КОПЕНКАТЬ ОБЪ АГИТАЦІЙ П. АКСЕЛЬРОДА Нола Туссана Сактальдемекватень"#9“May 1, 1892. Four Speeches By Jewish Workers A 2266 Bundist "Passover Hagadah According to a New Rite" ПЕРВОЕ МАЯ 1892 ГОДА. ЧЕТЫРЕ РЪЧИ ЕВРЕЙСКИХУ РАБОЧИХхъ BOCCIA CHO СЪ ПРЕД ЛОВІЕМЪ. • СОЦІАЛЬДЕМОКРАТИЯРО ЦЕНТРАЛЬНЫЙ * КОМИТЕТЬ РАБОЧЕЙ ПАРТІЙ. ЖЕНЕВА. ТИПОГРАФІЯ "СОЦІАЛЬДЕМОКРАТИЧЕСКОЙ Библювки". 1893. Половина сбора назначается въ пользу ссыль- ныхъ и заключенныхъ, רוססלאנדער סאציאלדעמאקראטישע ארבייטער פארטיי. על פי נוסח חדש. -- הערויסגעגעבען פון דעם עמיינעם אידישען ארבייטער־בונד אין רוסלאנד און פוילען. пли 1900 5учан#109 דער אידישער ארבייטער ***-* 19 00 1 רבייטער שטיממן#11Women of the Bund Right: Pati Kremer, pioneer of the movement in the 1890s. Left: Esther Frumkin, leader after the revolution of 1905#12Hirsh Lekert: Bundist martyr, hanged in June 1902 הירש לקרט פואימה דרמטית מאת ה. לויק#13Bundist Leivick Halperin in chains, in Siberian exile (later the Yiddish poet H. Leivick) H. Leivick ה. לייוויק#14Vladimir Medem, theoretician of the Bund on the National Question#15BAS כלנר Bundist Demonstration .S.M.O ען אזוי גופיובל נאמן. לדבר#16Demonstration During Revolution of 1905 KETA BA. Po WOLOCY РОЯ ДУНДА 7315 21-23/0 X FILC.#17Bundist self defense unit, Pinsk 1906#18Bundists with the bodies of three slain members of their self-defense unit Odessa, 1905 FHAR#19Esther Frumkin at the Czernovitz conference for the Yiddish Language (first row, second from left)#2010 דארטען, װאי מיר קעבען, דארט איז אונזער קאנד! פר!! פאר שפאננטען. ן מינPb וף תרשים זרוב. וף 1 חורש 3.00 7. אין אַנדערע שטעטן ם 8 חרשים 8 רוב. אויף 1 חורש 3 רוב אין אויסלאנד דאפעלט. 30096600 ולו פאנקייפטען פווען זען מונטערגעשריבען מון פאר, און דארף אנוער זיינן דערען זין גענויער מדרעם. גום אנגעניטענע מאניפקרות- דען דערען גוט צוריק- געשיקט. פֿראָלעטאריער פון אַלע לענדער פאראייניגט זיך! דער וועקער ארגאן פון בונד פאר צפון-מעריב געגענד. פרייז 15 קאָפ. פרײַן פאר פרעות: קורת נפין ועק -80 ק. פאר פעלדונגען פון ארנו צים און פאר איינען— העלםט. דן ארגונומטריצות מין אפען טעגליך, אויפער שבת, פן 15 ביוה פון אבינר. מיר דערוענליכע גוטע האנדלונגען און דו רע- קצוץ אבען, טכנלוך אויסער ענת פון 1 בון 1 בעטע. דער פרינס פון רעדאקצ Muncks, pedakyu (kom mopi) Depo Bekops". הברים און ברנר N9 נד והט מינסק, דאנערשטאג 2 נאיאבר 1917 אין גיכען וועט זיך עפענען ערשײַנט טעגליך №o 116 Mинскь, 2 Ноября 1917 года. סאציאל-דעמאקראטען, ס ט ע ן! | דער וועקער איז אייער צײַטונג. עפי יושר אין עפי שכל צו שענקען זעלשאפטליכע געוויסען זעלבסט! און קריגען העלט, ער זאל עס ווערען פאַר אַלע אידישע גלײַכבערעכטיגונג. א שטאָרטישע פאלקסשול פאר אידישע קינדער מיט דער אידישער אונטער• ארבייטער, פֿאַר די אלע מענשען, וועמענס אינטערעסען ער פערטיידיגט. ריכטס שפראך. * re זיך פובליציסטען פון פערשידענע געזעלים און די בעלי הפֿאָלקס-גרופע האבען געשאפטליכע שטרעבונגען און ריכטונגען- קנעלט מיט פליס און מיט התמדה מיט זיי קומט צוגעהן דער ה' ג-1 מיט'ן מוסר-טיים רינגעלט ארום דעם וועקער מיט אייער גוים. אין הלכות אידישער עטהיק און טעל און שנצ'ט אויס ביירען, מעשה רבי ווארימער סימפאטיע און אויפמערקזאַמקיט. חכמת היהדות.. און וועג ווײַזער. מיקאן פאַרשרייבען די קינדער אין לאָקאַל פֿון דער שטאָרטישער שול קריטיקירט אונז פֿאָדערט בײַ אונו שטעלטן אין אָבער געקומען די גרויסע רוסישע אט האָבען ערשט דער חבר ד. זאסלאווסקr אויף דאַקאָווער גאס הויז נומער 8 פון 2 בין 5 אזייגער טעגליך, חוץ אונז פראַגען, מאָרנט בײַ אונז ענטפערט. רעוואלוציע און האט ארויסגעריסען בײַ דער אין אַרבײַטער שטימע" אין דער די פעל. לאזט אונז אין אונזער רעדאקציע אין אונפאלקס-גרופע פון די הענד זייער ביסען. מחשבות אין טאגבלאט געהאט צווישען פרייטאג און שבת. זער קאָנטאָר פיהלען אַן איהר זײַט מיט אונז פשוט מסיג גבול געווען. אויס שתרלות זיך אַ וכוח טאקי וועגען דער זעלביגער פראגע, ניטן וועגען דעם בעריהמטען כלל: כל ישראל תמונה אז מיר זײַנען אייערע שלוחים און פערטרי און אומגעבעטענע טובות פאָליטיק. די אידישע שול קאָמיסיע פון דער שטאָרטישער פאַר וועמען און פון וועסענס וועגען ערבים זה בזה", פאר וועלכען מ'האלטען זיך זעלבטטטערוואַלטונג. ענםליט. טאפט פארן וועקער לעוער און אַבאָ צו בעטלען און נאנטשען. נענטען. אַלע פורישקעוויטש'ס, זאניסלאווסקיס פון איין זײַט, און אונזערע כלל פערזאָרגערן נאָר נאָך ערגער איז מיט דער צווייטער פונים ציוניסטישען און גרוניסטישען חדר 1 שאפט קאָמיסיעס אויף פערשפרייטען דעם אַרגייט, מיט דער גרומיסטישער הורה שנכתב. פון דער אנדער זײַט. וועקער.. מ'האט געהאָרעוועט אַזוי פיל יאהרען מיט'ן ביירע פאזיציעס, אי פון דער אַרבײַטער ירושלים. כוי צו דערווײַזען דעם שטימע, אי פונים טאגבלאט זײַנען גאנץ 7 שאפט געלד שטיצע כדי צו דעקען די גרוי ביטערען שווייס צינויסשטעלגענרען צו אונזערע לעזער. מיט דען אראפגעלערער ארגאנגעט קלארן און בעשטימטע אין דער דאזיגער אלע וויכטיגע פראגען פון אונזער לעבען, פֿאָר דער פערגרעסערונג פון דער צײַטונג. ליטישע ווירטשאפטליכע, געזעלשאַפטליכע העלפט דעם וועקער, צו וועקען די אָר ליכען צוזאַמענלעגען, וואָס איז אייגענשאפט פראגע. בייטער מאַסען און רופען זיי צום קאַמף פאר ליך דעם אידישען פֿאָלק.. און צום סוף איז דער קאמף צווישען די דאזיגע ריכטונגען מים די געבראכט זיך די טראצקיים. דעם . ג-ג. אין יעוו, נער נומער 42 אין פון צווייטען נאָוועמבער אָן געהט דער נאַציאָנאַלע קולטורעלע. ועקער אַרויס אין אַ פערגרעסערטען פאַרמאַט. דער וועקער וועט בעלויכטען די די בעפרייאונג פון דער מענשהייט פאר און געקומען רעוואלוציע און האָט איז אַנאַנץ נאַטירליכער, דאס טויג אָבער ניט מיט פיל מיה און גרויסע מאַטעריעלע טהעטיגקייט פֿון די נײַע שטאָט דומעס און זער הייליגען ליכטיגען אידעאל. קרבנות אין שוועריגקייטען האָט זיך אונז זעמטטוועס. די נחמקה'ס, די אבראמאוויטש"ס א. ז. וו. זיינע געזעלשאפטליכע נאָטינען, און ער וואָס מאַכען אַ תל פונים גאַנצען גרופיסטים קומט מאַכען א פשרה צווישען ביידע צווים. די רעדאקציע און מיניסטראַציע דער וועקער וועט זיך ספעציעל אָב איינגעגעבען איינצואָרדנען אַניאייגענע זעצע- די צונויפנעמען די נייטיגע צאהל זעצער שטעלען אויף דער קהלה און שוהל פראגע. אין טעגליכע פעליעטאָנען וועט אנגרייטען דעם גענוגענדען סכום ספיר. די טעכנישע שוועריגקייטען זײַנען געזײַ דער וועקער שטרעבען צו געבען זײַנע טיגט. מיר וועלען דעריבער איצט קענען דער לעזער גוטע ערצעהלונגען, שירים, איבערויך- פרידיגען די גערעכטע טענות, וואָס אונזערע טען פון ליטעראַטור און קונסט, פאפולער- וויסענשאַפטלינע ארטיקלען א. ז. וו. לעזער האָבען געהאט צום וועלער. דער וועקער וועט איצט געבען אַלען דער וועקער וועט אָנגעבען טיל ארט פון וועקעי שען בנין, און בעדעקען מיט חרשת און ער איז טאקי ניט מסכים מיט בעל. ווי אזוי ווײַזט מחשבות'ן, אז די רוסישע רעוואלוציע אין. מ זוכט אַרבײַט. שאנד דאָס איריטע םנים. מען זיך איצט פֿאַר לײַטען מיט באלשעווי פאר אונז וויכטיג בלויז דערפאר, וואס זייט קעס אידען, אינטערנאַציאָנאַליסטען אירען? ברענגט מיט זיך די נאַציאָנאַלע בעפרייאונג פון אווען ער רעכענט דערפאר, אז די אידישע אין איין יאָמערען און קלאגען, געהט ניט דיין קיין איין נומער יען, גערעליא וואין אלגעמיין רעוואלוציאנערער האַלטען טאקי די בעלי הפאלפוספט כלל טוער דארפען ארבעארבייט אין דער איז דאָך שווערע צייטען זײַנען אנגעקומען פאר ס'זאלען ניט זיין א פאר איכה אַרטיקלען . דוכט זיך גוט דערביי שטעלט די אירען, וואָס בעטייליגען זיך אין דער אלי נײַעס פון טאָג פאליטישע און אירישע דער וועקער וועס ווידמען גענוג ארט קולטורעלער בעוועגונג. פאר טעלעגראמען דער וועקער וועט זיך ספּעציעל אָב גענען געבליבען אהן א שטאָך ארביט. געזונדערס פוניס מלחמה- רופען אויף די אינטערעסען פון דער אַרבי צוויי אירעאַלען האָט די דער פראפעסיאנעלער, קאאפעראטיווער און דער אידישער פאלקס-גרונ און פאר איהר וואָס ווער אבער דער ה' -ג א קליינינקען תנאי פאר לייב- ארגאַן יעוורייטקאיא גערעלים. זיי זײַנען קריכען טאקי פון דער הויט די גרופיסטישען געמיין רעוואלוציאנערער כלל-ארבייט: זיך ניט געשוואָרענע אַרוואָקאַטען, די גאלדשטייניט ווארפען אין די אויגען. מ'זאל ניט שאדען פאָלקס גרופען וכדומה, כדי צו דערוויזען אַן די טראצקיס חלילה קיין עין הרע. אט דאס הייסט אויף * אויסגעקריצט אויף איהרע פארטיי לודות. נחמקה"ס האָבן ניט קיין חלק ונחלה איניט דעם גרופיסטישען לשון אינזינען האבען דער דער וועקער וועט בעלויכטען און טער פרוי און פון דער אַרבײַטער יוגענד. ערקלערען די געטעהעניטען אריי אַלע כלחמה אַ געזונדער אָרט וועט דער וועקער ערשטענס, די שתרלנות און הינטערטיר גריפיסטישען אירישען פאָלק. טעאַטערס. ביי די נאַציאָנאַלע אידישע אינטערעסען. ווידמען דער איבערזיכט פון דער פרעסע פון פאליטיק. על כל צרה שלא תבא האָט עמים נאָך אַ גרעטערע צרה אין אָבער, וואָס דער און דאָ געהט אוועק אטורה בעשולדיגונגען JECT דער וועקער וועט שטארק פערברייט אונזערע פריינד אין פון אונזערע פיינד, געטראפען אנ'אונגליק אדער פאסירט א צרה גאַנצער מין סחורה פון אפאלאגעטיקט, פון הלמאי די ח' גאָץ ליבער, דאן זיינען מרק טערן די אָפּטיילונג פון קאָרעס אָנדענ- דער וועקער וועט בעקאנט מאַכען בײַ אידען, סײַ בײַם כלל, טײַ בײַם יחיד להראות העמים והשרים את יפיה. איז ארויט אריין אין דער ראַטהען קאָמיסיע אויף אויס צען. ער האָט קאָרעספאָנענטען אין אלע זײַנע לעגער מיט דעט װאָס עס טהוט זיך האָבען אונזערע גרומיסטישע כלל- פער פון דער מאָדע. די רעוואליציע האָט געמאכט פֿאָרשען די געשעהעניטען פון 3-5 יולי וויכטיגע צענטרען פון לאנד, ער וועט וואָבען אין אונזערע ברודער פארטייען און ביי אונר זאָרגער געהאַט אין אויסגעפריבטע תרופה צו גארניט די דאזיגע גאַנצע אַרבייט. סאין הלמאי דער חבר ליבער האט אויף זיך גע אַ ספּעציעלען קאַרעסטאָנרענט אין דער גרין זערע געגנער אנשלאגען די שוועלען בײַ מיניסטאָרען פשוט א אומזיסטע טרחה. די נייע הויכע נומען צו אינספעקטירען קאָרנילאורים טורטעיות דער וועקער וועט גענען אַנאָרט די און שררות. און ניט אומזיסט זײַנען אין ספערען נויטיגען זיך אין דער גרופיסטישער אין ביכאָיו, און נאך אזעלכע חטאים. שטימען פון זײַנע לערער, עס וועלען געדריקט דער פאָלקס-גרופע איין אלטע אידישען תורה, כדי צו מאכען די אידען גלייכבערעכ דער מינסקער לעזער וועט איניט וועקער ווערען דיסקוסיאנט ארטיקלען, גאָטצען, בריף ביורוקראטען פון דעם אַלטען צאריום: א טיגט אין אַלע זינענס. בער איינצעלנע בראַנען פון די לעזער מויט ענטווינאַווער, א סליזבערג. י. קאלמאנאוויטש. קאמינקע און אַנדערע, וואָס האָבען געהאט בערגיט ווינאָווערט געווארען פועלי בטלס, ארנאָר דער רעכטער עיקר אין פאר אונז פון עמיס א צו אין די הויכע פענסטער, אָדער בייטסלאָזע, זוכט מען פאר זיך עפיס אַרבייט. און דער מסינאָלאָגיטער זייט די נייע ראליע און לכן אין די קאנצעליאַרעס. יעדער אַרבייטער העכערען איזרעאל שטילער פון וואַסער נידעריגער פון גאזטא דאָס דאזיגע אַלטע לידעל האלטען אין איין . די סליבערגט, די גרווען איבערהורטן די העררען פון יעוץ. נערצליא. דונגס-פֿערזאַמלונג. * געפינען אַלע וויכטיגע מינסקער נײַעס. ריכטען וועגען דער טעטיגקײַט מין די אָרטיגע פערס פון דער רעדאקציע. איינריכטונגען. פראניק, ידיעות פון מינסקער געזעלשאַפטליכען, קולטורעלען, עקאנאמישען. יעדער אמת'ער דעמאקראט פראפעטיאָנעלען און פארטיי לעבען. יערע ארבייטער פרוי פאַר די וויכטיגסטע שטעט פון אונזער מאהלעון) וועלען געטאָפען ווערען געזונדערען יעדער מיטגליד פון קאָאָפּעראַטיין וואָכענטליכע אָפּטיילונגען. יעדער דעמאקראטישער אינטעליגענט העמים והשרים את יפיה. מ'דארף. הייסט עולם. זייט זיך אינג אינם יעוו, נערעלים. א בעוונדערע אויפמערקזאמקייט, וועט דארפען לעזען דעם קער. עס, נאר בעװײַוען די אומות העולם, דער און לאָזט ניט אַרויס דאָס מיסו טייטעל פון א, יודיצקי. דער וועקער ווידמען דעם לעבען אין גאנצער וועלט דאָס שענקײַט און דײַכקײַט האָנד. ער איז פערשטעהט זיך חלילה קיין אויסלאנד, דורך קאָרעספאָנדענצען, איבערויבי חברים לעוערן דער וועקער וועט אלץ פונים ייענטום, פון דער אידישער עטהין זאך ניט אויסען, נאָר דעם טובת הכלל, דאָס קענען מיט אַלעס דעם, וואָס ס'קומט פאָר אין טען. אבער אהן אייער הילף און שטיצע וועט אַליין פערשטעהן, אז און איידעל און פֿײַן טיילט ער איין אַ פּאָרציע. ער לאָזט חלילה ניט אין ארטיקען וועט דער לעזער זיך געטהאן, כדי צו בעפרידיגען אייערע אינטערעט חכמת ישראל, אין זיי וועלען שוין פון דער ישראל, און יערערען די לענדער פון מעריב- אייראָפּאַ אין אַמעריקאַ ער דאָס ניט קענען. פאלק, אזא עם חכם ונבון ווי אידען, קומט דורך קיינעם, סאין שייך צו זאגען. דאָס גע• פאַר אַ נויט איז מען אַריבער פון אויסער אויסגאבע וואָס די גרומיסטישע פובליציסטען געהאט נאך ליכער פאליטיק צו אינערליכער. דאָס הייסט, ווילען אויף זיך געמען, כדי צו פערפילען די די גרומיסטען האָבען אבער ביי זיי געבילדעט דאַאָן (וויטעבסק, דווינסק, באברויסק, העמעל. יעדער מיטגליד פון טראָפּעסיאָנעלען פעראיין אידישע גלי כבערעכטיגונג. דאָס מיט די גויים, און מ'האט זיך גענומען לער נאָך דער רעוואלוציע. אנדערש געזאָגט, מ'האט אויפגעהערט קנעלען פוסטקייט זיך איז דאָס בעוואוסטע מיטעל פון להראות נען מוסר און דרך ארץ טאקי מיטן אייגענעם וואָס טהוט מען ניט צוליב ווכען מלאכת ה טישע רעפובליק! א דעמאקר פולע פאבים גע רעכט איבען#21Links to YouTube Videos: Arbeter Froyen: https://www.youtube.com/watch?v=uQiiRVuutNk Hey, down with the police and the Tsar: https://www.youtube.com/watch?v=- 7UN04dHYII